Jak czeskie Laurin & Klement podbiło Czarnogórę swoimi pojazdami

Firma Laurin & Klement, założona w 1895 roku w Mladá Boleslav, szybko wyrosła na lidera w produkcji pojazdów użytkowych w monarchii Austro-Węgier. Już w 1907 roku eksportowała 70% swoich produktów, co otworzyło drzwi do międzynarodowych zleceń, takich jak ambitny projekt z Czarnogóry.

Na początku XX wieku Czarnogóra potrzebowała niezawodnych pojazdów do obsługi poczty na trudnych, górskich trasach łączących Podgoricę, Cetinje, Nikšić oraz port w Kotorze. Wąskie i strome drogi wymagały innowacyjnych rozwiązań technicznych. Laurin & Klement stawiło czoła włoskiej konkurencji, prezentując zmodyfikowane pojazdy bazujące na modelu Type E – lekkim i kompaktowym aucie użytkowym.

Projekt nadzorował František Kec, utalentowany inżynier, który w wieku zaledwie 25 lat opracował serię unikalnych rozwiązań. Zwężenie przedniej części ramy do 70 cm pozwoliło uzyskać wąski rozstaw kół (1300 mm) i szeroki kąt skrętu, dzięki czemu pojazdy mogły pokonywać ciasne zakręty. Krótki rozstaw osi (2210 mm) i wysokość kabiny kierowcy (1,68 m nad ziemią) dopełniały projekt dostosowany do górskich warunków. Laurin & Klement zastosowało również przełomową koncepcję, umieszczając fotel kierowcy nad silnikiem. Dzięki temu pojazdy zyskały więcej przestrzeni ładunkowej i pasażerskiej, stając się prekursorem współczesnych ciężarówek z przednim sterowaniem.

Każdy pojazd był wyposażony w czterocylindrowy silnik o mocy 35 KM i pojemności 4652 cm³. Nowatorski układ smarowania oraz chłodzenia zwiększały niezawodność, a zastosowanie pełnych opon gumowych eliminowało problem przebitych kół. Autobusy mogły przewozić pięciu pasażerów w zamkniętej kabinie lub 12 osób w wersji „letniej”. Dodatkowe możliwości transportowe zapewniała dwuosiowa przyczepa o ładowności 1500 kg.

Pierwsze pojazdy rozpoczęły pracę na czarnogórskich drogach wiosną 1909 roku, spełniając wysokie oczekiwania. Książę Nikola I przyznał medale kierowcom za ich profesjonalizm, a firma Laurin & Klement zdobyła uznanie na arenie międzynarodowej. Pojazdy służyły cywilom do 1912 roku, kiedy zostały zarekwirowane przez wojsko podczas wojen bałkańskich. Po ich zakończeniu wróciły na trasy pocztowe, jednak I wojna światowa przerwała ich działalność. Choć żaden egzemplarz nie przetrwał, projekt „Černá Hora-Montenegro” pozostaje przykładem czeskiej innowacyjności i precyzji.

Źródło/Zdjęcia: Škoda

Jeśli nasz serwis przypadł Ci do gustu, mamy małą prośbę – postaw nam wirtualną kawę. Ta filiżanka nie tylko nas rozgrzeje, ale też doda nam energii do dalszej pracy nad serwisem, aby był jeszcze lepszy. Twój gest to dla nas znak, że doceniasz naszą pasję i zaangażowanie. Dziękujemy, że jesteś z nami!