Nie tylko wojskowa historia pojazdów marki Jeep
W lipcu 1940 roku armia amerykańska ogłosiła zamiar wymiany motocykli zwiadowczych i samochodów dyspozycyjnych Ford Model-T na „lekki pojazd rozpoznawczy”. Do przetargu zaproszono 135 producentów, którym przedstawiono szczegółową specyfikację techniczną pojazdu, obejmującą m.in. następujące wymagania:
- ładowność 272 kg
- rozstaw osi poniżej 1905 mm
- wysokość nie większa niż 915 mm
- silnik umożliwiający długotrwałą jazdę w zakresie 5 – 80 km/h
- prostokątny kształt nadwozia
- napęd 4×4 i dwustopniowa skrzynka rozdzielcza
- składana szyba czołowa
- trzy oddzielne siedzenia
- oświetlenie do jazdy szosowej i w warunkach zaciemnienia wojennego
- masa poniżej 590 kg
Początkowo jedynymi firmami, które zgłosiły akces do przetargu były Willys-Overland i American Bantam Car Manufacturing Company. Jednak wkrótce dołączył do nich także Ford Motor Company i wtedy to właśnie rozpoczęła się trójstronna rywalizacja o zdobycie tak lukratywnego kontraktu od rządu USA.
Fot. Jeep | Jeep Willys MB
Prototypy do celów testowych powstały w rekordowym czasie. Na zbudowanie swego pojazdu Bantam potrzebował zaledwie 49 dni.
Twórcą prototypu Willys Quad był wiceprezes ds. inżynierii Willys-Overlanda – Delmar G. Roos. Ford przedstawił Model GP (General Purpose, tj. ogólnego użytku) nazwany „Pygmy”, napędzany silnikiem zaadaptowanym z ciągnika rolniczego Ford/Ferguson. W lecie 1940 roku każda z tych trzech firm otrzymała aprobatę na budowę 70 kolejnych pojazdów próbnych.
W listopadzie 1940 roku pojazdy te zostały poddane próbom przez U.S. Army w Camp Holabird (stan Maryland). Jednak żaden z pojazdów nie spełniał wymogu masy poniżej 590 kg i z uwagi na niemożliwość spełnienia tego warunku, dla następnych prototypów limit wagowy został przez Armię podwyższony.
W marcu 1941 roku ogłoszono kolejny etap przetargu. Bantam miał wyprodukować 1500 sztuk pojazdów Model 40 BRC, Ford, 1500 sztuk zmodyfikowanych GP Pygmy, a Willys 1500 sztuk Quad’ów. W wyniku testów polowych i weryfikacji prowadzonych przez specjalistów armii, jako podstawowy pojazd amerykańskich sił zbrojnych wybrano konstrukcję Willysa.
Po uruchomieniu produkcji masowej, większość Bantamów i Fordów GP trafiła do Wielkiej Brytanii i Związku Radzieckiego w ramach programu pomocy wojennej „Lend Lease”. W Anglii Fordy GP nazwane zostały „Blitz Buggy”.
Fot. FAP/Jeep
Willys MA/MB
Po serii modyfikacji Willys Quad zamienił się w Willysa MA, a następnie w Willysa MB. Lecz armia amerykańska i świat ochrzciły ten pojazd mianem „Jeep”.
Mówi się, że miano to powstało z niedbałej wymowy głosek „GP” (Dżi-Pi), wojskowego skrótu słów „General Purpose”. Mówi się także, iż nazwa pojazdu pochodzi od popularnej postaci „Eugene the Jeep” z kreskówki „Popeye”. Bez względu na swe pochodzenie, nazwa Jeep przyjęła się na dobre i stała się synonimem pojazdu terenowego, a sam pojazd, ikoną historii II wojny światowej.
Willys MA miał dźwignię zmiany biegów na kolumnie kierownicy, głębokie wycięcia w burtach nadwozia, dwa zestawy wskaźników na desce rozdzielczej i dźwignię hamulca ręcznego po lewej stronie siedzenia kierowcy. Ponieważ pojazd musiał być zubożony w celu dotrzymania wymaganej przez armię masy 980 kg (wg zmodyfikowanej specyfikacji), ówcześnie „zbędne” wyposażenie wzbogaciło model MB (drugiej generacji), podnosząc jego masę o prawie 182 kg ponad wymagany przez wojskowych poziom.
Na potrzeby armii amerykańskiej Willys-Overland wyprodukował ponad 368.000 pojazdów, a Ford na mocy licencji, około 277.000. Surowy lecz solidny i niezawodny pojazd w kolorze oliwkowym na zawsze utrwalił się w pamięci jako współtwórca zwycięstwa aliantów w II wojnie światowej.
Po zakończeniu wojny Willys dokonał zastrzeżenia znaku towarowego „Jeep” i planował adaptację pojazdu jako off-roadowy do celów rolniczych, „cywilny” Universal Jeep. Jeden z ówczesnych sloganów reklamowych Willysa głosił, iż „Słońce nigdy nie zachodzi dla Wielkiego Jeepa”, a firma nie ustawała w wysiłkach, by w skali światowej zasłużyć na miano ekskluzywnego twórcy pojazdu Jeep.
PRZEGLĄD NAJWAŻNIEJSZYCH POJAZDÓW HISTORYCZNYCH JEEP, PRZEZNACZONYCH DO UŻYTKU CYWILNEGO
Jeep CJ-2A (Civilian Jeep): lata 1945-1949
Pierwszy „cywilny” Jeep CJ-2A powstał w roku 1945. Wyposażenie obejmowało otwieraną klapę tylną, koło zapasowe na burcie nadwozia, powiększone reflektory oraz zewnętrzny korek wlewu paliwa i wiele innych detali, niespotykanych w jego militarnym pierwowzorze. Niektóre z podzespołów tego pojazdu – m.in. czterocylindrowy rzędowy silnik o pojemności 2,2 litra, skrzynia biegów T-90A, skrzynka rozdzielcza Spicer 18 i pływające mosty, przedni Dana 25 oraz tylny Dana 23-2, stosowane były także w modelach późniejszych. Jeep CJ-2A produkowany był przez cztery lata.
Jeep Jeepster: 1948-1951
Jeepster był ostatnim pojazdem o nadwoziu otwartym typu faeton produkcji amerykańskiej, a wyróżniał się zastosowaniem bocznych kurtyn dla ochrony przed wpływami atmosferycznymi zamiast opuszczanych szyb. Oferowany początkowo z silnikiem „Go Devil” otrzymał ostatecznie silnik sześciocylindrowy, „Hurricane: o pojemności 2,64 litra lecz nigdy nie posiadał napędu 4×4.
Jeep CJ-3A: 1949-1953
Wprowadzony w roku 1948 CJ-3A nie różnił się zbyt wiele od poprzednika, zachował bowiem silnik czterocylindrowy typu L-Head, lecz otrzymał jednoczęściową szybę czołową oraz solidniejszy most tylny.
Jeep CJ-3B: 1953-1968
Model CJ został unowocześniony w roku 1953 jako CJ-3B. W stosunku do wojskowego pierwowzoru posiadał podwyższoną kratę chłodnicy i maskę silnika, by pomieścić nowy, czterocylindrowy silnik górnozaworowy „Hurricane” typu F-Head. Produkcja tego modelu w USA trwała do roku 1968 i wyniosła łącznie 155.494 sztuki. W roku 1953 za kwotę 60 mln dolarów firmę Willys-Overland przejął Henry J. Kaiser. Wkrótce po tym jego firma Kaiser Company rozpoczęła intensywny program rozwojowy, którego założeniem było poszerzenie gamy pojazdów Jeep.
Jeep CJ-5: 1955-1983
W roku 1955 Kaiser zaprezentował model CJ-5, oparty na „koreańskiej” wersji wojskowej M38A1 z 1951 roku o zaokrąglonych błotnikach przednich. Był nieco większy od CJ-3B z uwagi na wydłużony rozstaw osi i długość karoserii. Dzięki modyfikacjom silnika, osi i skrzyń biegów, a także zwiększonemu komfortowi jazdy, CJ-5 stał się idealnym nabytkiem dla klientów coraz bardziej fascynujących się pojazdami terenowymi. Stylizacja CJ-5 była wygładzona, a krawędzie nadwozia zaokrąglone. W czasie niemal 30 lat wyprodukowano ponad 600.000 sztuk CJ-5 o rozstawie osi 2057 mm.
Jeep CJ-6: 1956-1975
Oprócz wydłużonego o 508 mm rozstawu osi, model CJ-6 był w zasadzie identyczny jak CJ-5, choć zwiększyła się jego przestrzeń ładunkowa. W roku 1956 pojawiła się wersja CJ z kabiną „Forward-Control” umieszczoną nad silnikiem pojazdu. Za czasów American Motors Corporation CJ-5 i CJ-6 otrzymały szerszy rozstaw kół, solidniejsze mosty napędowe i skuteczniejsze hamulce. Jako opcja wyposażenia dla CJ-5 o rozstawie osi 2057 mm i CJ-6 o rozstawie osi 2565 mm pojawił się w roku 1965 nowy silnik V-6 „Dauntless” o mocy 155 KM, prawie dwukrotnie wyższej niż standardowa jednostka czterocylindrowa. Był to także pierwszy silnik V-6 w samochodzie serii CJ. Od roku 1973 wszystkie modele CJ wyposażane były w jednostki AMC V-8 o pojemności 4,98 lub 5,9 litra.
Jeep Pickup: 1947-1965
Jeep Pickup charakteryzował się rozstawem osi 2997 mm i stanowił nową propozycję produktową. Był to pierwszy krok Willysa-Overlanda na drodze dywersyfikacji marki Jeep względem serii CJ.
(Jeep) Willys Wagon: 1946-1965
Był to pojazd o rozstawie osi 2654 mm i długo cieszył się pozwodzeniem wśród entuzjastów marki. Wersję z napędem 4×4 wprowadzono w roku 1949.
Jeep Wagoneer/Grand Wagoneer/Cherokee (SJ): 1963-1991
W roku 1962 Jeep zaoferował pierwszą automatyczną skrzynię przekładniową w pojeździe o napędzie 4×4. Był to poprzedzający gamę Cherokee model Jeep Wagoneer, który w roku 1963, także jako pierwszy pojazd o napędzie 4×4, otrzymał niezależne zawieszenie kół przednich. Nowością w roku 1973 był pierwszy automatyczny system stałego napędu 4×4 Quadra-Trac, dostępny w pick-up?ach i kombi marki Jeep, a następnie w modelu CJ-7.
Jeep FC 150/170 Pickup: 1957-1965
Pojazdy serii Forward-Control Jeep’a były w zasadzie roboczymi samochodami ciężarowymi o rozstawie osi 2057 mm w modelu FC 150 oraz 2629 mm w modelu FC 170. W okresie ich produkcji wprowadzano nieliczne tylko zmiany, choć modele lat 1959 i 1960 wyposażono w pływające mosty napędowe (przedni i tylny), bliźniacze koła tylne oraz czterostopniową przekładnię manualną.
Jeep Gladiator/J-Series Pickup: 1963-1987
Przypominający linią Wagoneera, Jeep Gladiator zadebiutował w roku 1963 jako model J-200 i J-300 o rozstawie osi odpowiednio 3048 oraz 3200 mm, wyposażony w skrzynkę rozdzielczą Dana 20 oraz przedni i tylny most napędowy Dana 44. Nazwa Gladiator znikła z katalogów Jeep’a w roku 1972.
Jeep Commando: 1967-1973
Był to pojazd o rozstawie osi 2565 mm, wyposażony w silnik V-6 ?Dauntless? i pływające mosty napędowe, przedni Dana 27 oraz tylny Dana 44. Wyprodukowano niecałe 100 sztuk wersji Commando Hurst Special 1971, dlatego też jest to jeden z najrzadszych i najbardziej poszukiwanych pojazdów wśród fanów tej marki.
Jeep CJ-7: 1976-1986
W roku 1976 AMC wyszedł z modelem CJ-7, pierwszym radykalnie zmodernizowanym pojazdem marki Jeep od 20 lat. Aby pomieścić automatyczną skrzynię przekładniową model ten (w porównaniu z CJ-5) miał nieznacznie wydłużony rozstaw osi. Po raz pierwszy dostępny był plastikowy hard-top oraz drzwi z blachy stalowej. Zarówno CJ-7 o rozstawie osi 2375 mm jak i CJ-5 o rozstawie osi 2121 mm wytwarzane były aż do roku 1983, gdy z uwagi na spadający popyt, CJ-5 zakończył swój żywot produkcyjny po 30 latach popularności.
Jeep CJ-8 Scrambler: 1981-1985
Zaprezentowany w roku 1981 Jeep Scrambler różnił się od CJ-7 głównie dłuższym rozstawem osi. Znany na świecie jako model CJ-8 samochód ten dostępny był z dachem zdejmowanym hard-top lub składanym soft-top. Chociaż taśmy produkcyjne opuściło niemal 30.000 sztuk tego modelu, jest to pojazd wciąż zaskakująco poszukiwany przez kolekcjonerów.
Jeep Cherokee (XJ): 1984-2001
Zbudowany na platformie samonośnej, Cherokee XJ był mniejszą lecz bardziej zaawansowaną technicznie wersją Cherokee SJ. Do jego zalet należał napęd na cztery koła Command-Trac, oraz przednie zawieszenie na sprężynach śrubowych Quadra-Link. W roku 1988 zadebiutował Cherokee Limited, a w roku 1988 pojawiła się oferta sześciocylindrowego silnika rzędowego o pojemności 4,0 litrów.
Jeep Wrangler (YJ): 1987-1996
W roku 1983 na rosnącym rynku pojazdów typu 4×4 wciąż liczyły się użytkowe walory Jeep?a serii CJ, lecz w coraz bardziej komfortowej oprawie, typowej dla samochodów osobowych. Odpowiedzią AMC było wprowadzenie modelu Jeep Wrangler (YJ) w1986 roku i zaniechanie produkcji serii CJ.
Mimo, iż na wzór CJ-7 nadwozie Wranglera było wciąż otwarte ? wspólnych części i komponentów pozostało niewiele, a od strony mechanicznej nowy Jeep był bliższy Cherokee niż CJ-7. Po raz pierwszy i ostatni w tej linii modelowej Jeep’a, Wrangler miał prostokątne reflektory. Łączna produkcja modelu YJ przekroczyła 630.000 pojazdów.
W dniu 5 sierpnia 1987 roku, po niecałym roku od debiutu Wranglera, firma American Motors Corporation została przejęta przez Chrysler Corporation i marka Jeep stała się częścią Jeep/Eagle Division swego nowego właściciela.
Jeep Comanche (MJ): 1986-1992
Jeep Comanche był oparty na platformie Cherokee i podobnie wyposażony, a skrzynię ładunkową o długości 1830 mm otrzymał w roku 1987. W ofercie późniejszych modeli dostępne były systemy napędu 4×4 Selec-Trac, oraz Command-Trac.
Jeep Grand Cherokee (ZJ/WJ): 1993-2004
Grand Cherokee debiutował w sposób efektowny, przedzierając się przez szklaną ścianę centrum konwencyjnego Gobo Center podczas inauguracji salonu samochodowego Detroit North American Auto Show w dniu 7 stycznia 1992 roku. Grand Cherokee wyznaczył nowy standard w odniesieniu do charakterystyki jezdnej na drodze oraz komfortu jazdy i prowadzenia w kategorii SUV, był także pierwszym pojazdem tego typu, który wyposażony był seryjnie w poduszkę powietrzną kierowcy.
Jeep Wrangler (TJ): 1997-2006
Jeep Wrangler MY 1997 był bardzo podobny do modelu CJ-7, a jego wygląd w stylu „retro” nie był przypadkowy i miał niewiele wspólnego z mechaniką czy techniką tego pojazdu ponieważ około 80 procent komponentów i części zostało zaprojektowanych od nowa. Model TJ miał zawieszenie na sprężynach śrubowych z prowadzeniem czterodrążkowym wzorowane na Cherokee, otrzymał też całkowicie nowe wnętrze wraz z poduszkami powietrznymi dla kierowcy i przedniego pasażera. Zachował również detale klasyczne dla swej marki, m.in. okrągłe reflektory, składaną szybę czołową (idea pochodzi z roku 1940), zdejmowane drzwi nadwozia i opcje składanego dachu typu soft-top albo zdejmowanego typu hard-top. Standardowe wyposażenie obejmowało także pałąk kapotażowy Sport Bar.
W roku 2003 zadebiutował Wrangler Rubicon, najlepiej wyposażony Jeep w historii. Ten przydomek, pochodzący od nazwy najtrudniejszego szlaku terenowego w górach Sierra Nevada, pojazd ten zawdzięczał wyposażeniu w uruchamianą przyciskiem elektryczną blokadą mechanizmów różnicowych mostów napędowych Dana 44, reduktor terenowy o przełożeniu 4,0:1, ogumienie o rozmiarze 32 cali, oraz wielu innym elementom, które przedtem nie były dostępne w żadnym z seryjnie wytwarzanych pojazdów marki Jeep.
Rok 2004 przyniósł premierę Wranglera Unlimited, czyli Wranglera o wydłużonym rozstawie osi, powiększonym o 330 mm bagażniku i obszerniejszej o 51 mm tylnej przestrzeni dla pasażerów. Obok typowych dla Wranglera zdolności terenowych i ogromnej frajdy z jazdy „z wiatrem we włosach”, Wrangler Unlimited był rzeczywiście komfortowy i jeszcze bardziej wszechstronny niż jego pierwowzór.
Jeep Liberty: od 2002 roku
Liberty zastąpił model Cherokee jako bazowy pojazd typu SUV w gamie Jeep’a. Był to także pierwszy pojazd marki Jeep z niezależnym zawieszeniem kół przednich. Nowością na rynku motoryzacyjnym USA stał się wprowadzony w roku 2008 miękki, przesuwany dach Sky-Slider.
Jeep Grand Cherokee (WK): 2005-2010
Jako kompletnie nowa wersja, pojazd ten poszczycić się mógł ulepszoną charakterystyką jezdną i prowadzenia, wprowadzeniem na wyposażenie silnika 5.7 HEMI V-8 oraz szeregu elementów typu Premium – by zaimponować właścicielom pojazdów klasy luksusowej.
Jeep Commander: 2006-2010
Oparty na platformie WK, lecz dłuższy o 51 mm pojazd ten wyróżniał się przede wszystkim układem trzech rzędów siedzeń w układzie „amfiteatralnym”.
Jeep Compass i Jeep Patriot: od 2007 roku
Oba te pojazdy promują obecność marki Jeep w coraz bardziej popularnym segmencie kompaktowych SUV i charakteryzują się najlepszą sprawnością w warunkach off-roadowych przy niespotykanie niskim w tej klasie zużyciu paliwa.
Jeep Wrangler i Wrangler Unlimited (JK): od 2007 roku
Bazując na swej pierwotnej i uznanej, lecz uwspółcześnionej formule (nowa rama, nadwozie i wystrój wnętrza, nowe silniki oraz nowoczesne wyposażenie komfortowe i bezpieczeństwa) nowy Wrangler JK stał się jeszcze bardziej wszechstronny i komfortowy, doskonalszy i mocniejszy, a także oszczędniejszy w zapotrzebowaniu na paliwo.
Jedyny w swoim rodzaju czterodrzwiowy, otwarty cabrio, Jeep, JK Wrangler Unlimited to nowy wymiar w świecie Jeep’a. Ma dość miejsca dla pięciu dorosłych osób, największą w historii Wranglera przestrzeń bagażową i łączy wiodącą w swej klasie sprawność terenową z praktyczną użytecznością na co dzień.
Oferowane dzisiaj modele Wranglera charakteryzują się już tradycyjnie konstrukcją oszczędną, prostą i wytrzymałą, co pozwala osiągać najlepsze efekty w warunkach jazdy off-roadowej i najwspanialsze przeżycia pod otwartym niebem w plenerze. Modele roku 2011 otrzymały nowy, bardziej komfortowy i ergonomiczny wystrój wnętrza, w wersji Sahara dostępny jest nowy hard-top klasy Premium, lakierowany w kolorze nadwozia.
Jeep Grand Cherokee (także WK): od 2011 roku
Mając na swym koncie ponad cztery miliony sprzedanych samochodów od czasu pierwszego Grand Cherokee, Jeep rozwija obecnie doskonale sprawdzoną formułę sukcesu, oferując w postaci Grand Cherokee MY 2011 połączenie doskonałych własności jezdnych na drodze z uznaną dzielnością terenową Jeepa. Nowy WK charakteryzuje się znakomitą charakterystyką jezdną na drodze, legendarnym kunsztem wykonania made by Jeep, ograniczonym zapotrzebowaniem na paliwo, światowej klasy standardem wnętrza i elegancją nadwozia oraz nowoczesnym wyposażeniem komfortowym i bezpieczeństwa.
Źródło: Chrysler, Jeep i Dodge
Jeśli nasz serwis przypadł Ci do gustu, mamy małą prośbę – postaw nam wirtualną kawę. Ta filiżanka nie tylko nas rozgrzeje, ale też doda nam energii do dalszej pracy nad serwisem, aby był jeszcze lepszy. Twój gest to dla nas znak, że doceniasz naszą pasję i zaangażowanie. Dziękujemy, że jesteś z nami!
